இந்திய பாரம்பரியம் மற்றும் கலாச்சாரத்தின் முக்கிய பகுதி, மத பழக்கவழக்கங்கள், கலாச்சார நடைமுறைகள் என்று அழைக்கப்படுகின்றன.
இவற்றில் பல பண்டைய இந்திய வேதங்கள் மற்றும் இலக்கியங்களிலிருந்து தோன்றியவை, அவை பாரம்பரியமாக பல ஆயிரம் ஆண்டுகளாக இந்தியாவில் வாழ்க்கை முறையை ஆணையிடுகின்றன. இருப்பினும், கடந்த சில தசாப்தங்களில் சில கூறுகள் மிகவும் முக்கியத்துவம் வாய்ந்தவை. கணேஷ் வழிபடுவது அத்தகைய ஒரு நடைமுறையாகும்.
சில வரலாற்றாசிரியர்கள் இந்து மத பழக்கவழக்கங்களில் இந்த மாற்றம் முகலாயர்கள் மற்றும் பிரிட்டிஷ் செல்வாக்கு இந்தியாவில் பரவியதாகக் கூறுகின்றனர். முந்தையவர்கள் தங்கள் கலாச்சாரங்களையும் பாரம்பரியங்களையும் பண்டைய பாணிகளுடன் முத்திரையிட விரும்புகிறார்கள், பிந்தையவர்கள் தங்கள் பாரம்பரிய மதிப்புகளைத் தக்கவைக்க விரும்புகிறார்கள். முகலாயர் மற்றும் பிரிட்டிஷ் கலாச்சாரம் இந்தியாவில் பரவியது பல இந்திய பழக்கவழக்கங்களின் மேற்கத்தியமயமாக்கலுக்கு வழிவகுத்தது.
காலப்போக்கில் மாறிய மற்றொரு அம்சம் இந்திய மக்களின் உணவுப் பழக்கம். சமீப காலம் வரை, இந்து சமூகம் இறைச்சி உட்கொள்வதை கண்டிப்பாக தடைசெய்தது.
இருப்பினும், இன்று, பன்றி இறைச்சி மற்றும் மாட்டிறைச்சி சாப்பிடுவது மற்ற சமூகங்களால் பொதுவானதாகிவிட்டது. தாவர மூலங்களிலிருந்து வரும் புரதம் இந்து மதத்தில் புனிதமாகக் கருதப்படுகிறது, மற்ற எல்லா விலங்குகளையும் விட மாடு மிகவும் புனிதமானதாகக் கருதப்படுகிறது. ஆனால் இப்போதெல்லாம் சைவத்திற்கு அதிக தாராளவாத அணுகுமுறை கொடுக்கப்பட்டுள்ளது,
மத சடங்குகளும் ஒரு பெரிய மாற்றத்திற்கு உட்பட்டுள்ளன. கடந்த சில தசாப்தங்களாக, பல இந்து வேதங்கள் இந்திய மக்களின் பயன்பாட்டிற்காக ஆங்கிலத்தில் மொழிபெயர்க்கப்பட்டுள்ளன. ஆயுர்வேதம் படிக்க நிறைய உத்வேகம் கொடுக்கப்பட்டுள்ளது. ஆயுர்வேத மருத்துவர்கள் உண்மையான அறிவைப் பெற சமஸ்கிருதத்தில் மருத்துவ நூல்களைப் படிக்க ஊக்குவிக்கப்படுகிறார்கள், இந்த மொழிபெயர்ப்புகளிலிருந்து வந்த இந்து மத பழக்கவழக்கங்களில் சில பெரிய மாற்றங்கள் மந்திரங்களை பொதுவான மொழிகளில் சேர்ப்பது மற்றும் பிற இந்திய மொழிகளில் மொழிபெயர்க்க வேண்டும்.
சில கோயில்கள் பார்வையாளர்களை எந்த சடங்கும் செய்யாமல் புனித பசுக்களை வணங்க அனுமதிக்கின்றன. மாடு ஒரு தூய உயிரினமாக கருதப்படுகிறது மற்றும் இந்து மதத்தில் அது போற்றப்படுகிறது. இந்துக்களும் சில குறிப்பிட்ட கால்நடைகளை புனித மாடுகளாக கருதுகின்றனர், உதாரணமாக, மான், ஒட்டகம், மீன் மற்றும் கலைமான்.
அனைத்து இந்து மதங்களிலும் இறந்தவர்களை தகனம் செய்வது ஒரு பெரிய சடங்கு. ஒரு இந்திய புராணத்தின் படி, இறந்த மனிதன் சொர்க்கத்திற்கு பயணம் செய்ய மாடு உதவுகிறது. இந்து தகனம் சேவைகள் இரண்டு வகைகள். ஒருவர் இறந்த உடலை எரிக்கிறார், மற்றவர் உடலை புதைக்கிறார்.
இந்து மதத்துடன் தொடர்புடைய பல இந்திய மரபுகள் உள்ளன. மிகவும் சுவாரசியமானவை பின்வருமாறு: பிராமணர் திருமணம் மணமகன் மீது வாசனை தூவி தொடங்குகிறது (வட இந்தியாவில் இது ‘சூரிய நிசிதர்’ என்று அழைக்கப்படுகிறது). இந்த சடங்கு முடிந்த பிறகு, மணமகளின் குடும்பத்தினர் தங்கள் மகளுக்கு அழகான கணவனை வழங்குவதற்காக தங்கள் குடும்ப தெய்வத்தை வணங்குகிறார்கள். திருமணம் முடிந்த பிறகு, மணமகன் தனது மணமகளை தனது புதிய வீட்டிற்கு அழைத்துச் செல்வதற்கு முன்பு புனித நதியான கங்கையை வழிபடுகிறார். இந்திய குடும்பங்கள் திருமணத்தை ஆன்மாவின் பயணமாக கருதுகின்றனர். எனவே திருமண நாளில், மணமகனுக்காக, குடும்பம் ஒரு பெரிய கொண்டாட்டத்தை நடத்துகிறது, ஒருவருக்கொருவர் ஆயிரம் குட்பை வார்த்தைகள் சொல்ல.
இந்தியாவின் பிரம்ம கோவிலில் ஐந்து வெவ்வேறு வாயில்கள் இருப்பதாக நம்பப்படுகிறது, இது வாழ்க்கையின் வெவ்வேறு நிலைகளை அடையாளப்படுத்துகிறது: சத்வா (இளைஞர்கள்), நிசிதர் (வயதுவந்தோர்), பிரசாத் (மனசாட்சி), த்வாத் (தொழில்முனைவோர்) மற்றும் முஃப்திஸ் (உறவுகள்).
பசுக்கள் மிகவும் புனிதமானவை மற்றும் அனைத்து உயிர்களின் பிரதிநிதிகளாகக் கருதப்படுகின்றன, எனவே வழிபடப்படும் பசுக்கள் சம்சாரத்திலிருந்து (ரூட்), நிலையற்றது, நிஷிதர் (முதிர்வயது) க்கு மாறுவதை குறிக்கிறது, இது முற்போக்கானது. பசுக்கள் இந்து மதத்தில் வலிமையையும், கருவுறுதலையும் பிரதிபலிக்கின்றன, எனவே வசந்த காலத்தின் துவக்கமான விருந்தாவன் அல்லது பூர்ணிமா போன்ற நல்ல சந்தர்ப்பங்களில் ஒரு மாடு மிகவும் உகந்ததாக கருதப்படுகிறது.